Księga Daniela

2 Teraz oznajmię tobie prawdę. Powstanie jeszcze trzech królów w Persji², a czwarty zdobędzie większe bogactwa niż wszyscy. A gdy stanie się potężny z powodu swego bogactwa, poderwie wszystkich przeciw królestwu Jawanu. 3 Wtedy wystąpi potężny król³ i będzie panował nad wielkim królestwem, postępując według swego upodobania. 4 Gdy tylko on wystąpi, jego państwo upadnie i zostanie podzielone na cztery wiatry nieba, jednak nie między jego potomków. Nie będą nim rządzić, tak jak on rządził, ponieważ jego królestwo zostanie zniszczone i przypadnie w udziale nie im, lecz innym.
5 A król z południa⁴ wzrośnie w potęgę, lecz jeden z jego książąt⁴ przewyższy go siłą i zapanuje nad państwem większym niż jego własne. 6 Po kilku latach połączą się oni⁵, i córka króla południa przybędzie do króla północy, by zaprowadzić zgodę. Lecz moc jego ramienia nie będzie trwała, a jego potomstwo nie utrzyma się. Zostaną wydani, ona, ci, którzy ją popierają, jej dziecko i ten, co się nim opiekuje⁵. W owych czasach 7 powstanie na jego miejsce odrośl z jej korzenia i wyruszy przeciw wojsku, wkroczy do twierdzy króla północy⁶, będzie rządził nimi i wzrośnie w potęgę. 8 Zabierze także do Egiptu ich bogów wraz z ich podobiznami⁷, wraz z ich drogocennymi przedmiotami oraz srebro i złoto. Następnie odstąpi od króla północy na szereg lat. 9 Ten zaś wkroczy do państwa króla południa, lecz wróci do swego kraju⁸.
10 ⁹ Jego synowie uzbroją się i zgromadzą wielkie mnóstwo wojska. On zaś nadejdzie z siłą, zaleje i poczyni postępy; powstanie i dotrze aż do jego twierdzy. 11 Król zaś południa zawrze gniewem i wyruszy, by walczyć z królem północy, który przeciwstawi mu wielkie mnóstwo; jednak mnóstwo to wpadnie w jego ręce. 12 Mnóstwo to zostanie zniszczone, serce zaś króla pychą się uniesie. Powali dziesiątki tysięcy, lecz nie umocni się. 13 I znów powstanie król północy i wystawi większe mnóstwo niż poprzedni, i gdy nadejdzie kres czasów, wyruszy z mocą i wielkim wojskiem oraz taborem¹⁰. 14 W owych czasach wielu wystąpi przeciw królowi południa. Synowie zaś gwałtowników twego ludu¹¹ powstaną, by wypełnić widzenie, ale upadną. 15 A król północy nadciągnie i usypie wał, i zdobędzie warowne miasto¹². Siły zaś południa nie wytrzymają, a naród jego wybrany nie będzie miał siły, by stawić opór. 16 Tego zaś, który wyjdzie przeciw niemu, traktować będzie według swej woli i nikt nie zdoła mu się przeciwstawić; utrzyma się we wspaniałym kraju, a ręka jego [posieje] spustoszenie. 17 I będzie się usilnie starał zdobyć całe jego królestwo; potem uczyni z nim zgodę, dając mu jedną z kobiet¹³, by je zniszczyć. Ale nie dokona tego ani mu się to nie uda. 18 Zwróci więc swój wzrok ku wyspom i zdobędzie ich wiele. Ale pewien wódz położy kres zniewadze mu wyrządzonej, tak że tamten nie będzie mógł mu odpowiedzieć zniewagą¹⁴. 19 Zwróci swój wzrok ku twierdzom swego kraju; zachwieje się jednak, upadnie i zniknie zupełnie¹⁵.

20 Na jego miejsce wystąpi ten, co pośle poborcę daniny do pięknego królestwa¹⁶, ale po kilku dniach zostanie obalony, choć nie publicznie ani w wyniku wojny. 21 ¹⁷ Po nim zaś wystąpi ten, którym wzgardzono i nie dano mu królewskiej godności. Nadejdzie potajemnie i przez intrygi opanuje królestwo. 22 Wojsko poniesie porażkę, a także i książę sprzymierzony. 23 Od chwili zawarcia przymierza z nim będzie postępował zdradliwie, nadejdzie i okaże się silnym wśród garstki ludzi. 24 Niespodzianie wkroczy do najbogatszych krain i będzie czynił to, czego nie czynił jego ojciec ani przodkowie. Łupy, zdobycze i mienie rozdzieli między nich. Będzie obmyślał plany przeciw warowniom, ale do czasu.
25 Będzie pobudzał swą siłę i serce przeciw królowi południa z wielką mocą. Król zaś południa¹⁸ będzie się zbroił na wojnę, zbierając wielkie i potężne wojsko, ale nie zazna powodzenia, ponieważ będą knuć złe zamysły przeciw niemu. 26 Ci, którzy jedli z jego stołu, zmiażdżą go, wojsko zaś jego ulegnie rozproszeniu i wielu padnie zabitych. 27 Obaj zaś królowie, mając serca skłonne ku złemu, przy jednym stole będą mówić kłamstwo, nie osiągną jednak nic, ponieważ nie nadszedł jeszcze kres ustalonego czasu. 28 Powróci więc on do swego kraju z wielkim łupem, a jego serce będzie przeciwne świętemu przymierzu¹⁹; będzie działał i wróci do swego kraju.
29 Gdy nadejdzie czas, wkroczy znów do kraju południowego, lecz nie powiedzie mu się drugim razem, tak jak poprzednio²⁰. 30 Wystąpią przeciw niemu kittejskie okręty²¹; popadnie w rozterkę i zawróci, pełen gniewu przeciw świętemu przymierzu. I znów zwróci uwagę na tych, co opuścili święte przymierze. 31 Wojsko jego wystąpi, by zbezcześcić świątynię-twierdzę, wstrzymają stałą ofiarę i uczynią tam ohydę ziejącą pustką²². 32 Tych zaś, co przestępują przymierze, nakłoni do przewrotności pochlebstwami; jednak ludzie, którzy znają swego Boga, wytrwają i będą działali²³. 33 Mędrcy spośród ludu pouczą wielu, polegną jednakże od miecza i ognia, w więzieniach i przez łupiestwa - do pewnego czasu. 34 Gdy oni będą upadać, nieliczni pospieszą im z pomocą, a wielu przyłączy się do nich podstępnie. 35 Spośród mędrców niektórzy upadną, by dokonało się wśród nich oczyszczenie, obmycie i wybielenie na czas ostateczny - jest bowiem jeszcze czas do kresu.
36 Król będzie działał według swego upodobania; uczyni się wyniosłym i będzie się wywyższał ponad wszystkich bogów. Przeciw Bogu będzie mówił rzeczy dziwne i dozna powodzenia aż się wypełni gniew, bowiem to, co zostało postanowione, dokona się. 37 Nie będzie czcił bogów swoich przodków; ani ulubieńca kobiet²⁴, ani żadnego innego boga nie będzie poważał. Wobec wszystkich będzie okazywał się wielki. 38 Zamiast tego będzie czcił boga twierdz²⁵; boga, którego nie znali jego przodkowie, będzie czcił złotem i srebrem, drogimi kamieniami i kosztownościami. 39 Wystąpi przeciw warownym zamkom z obcym bogiem; tych zaś, którzy go uznają, obdarzy zaszczytem, czyniąc ich władcami nad wieloma, a jako zapłatę będzie rozdzielał ziemię.
40 A w czasie ostatnim zetrze się z nim król południa. Król północy uderzy na niego rydwanami, jazdą i licznymi okrętami. Wkroczy do krajów, zaleje je i przejdzie²⁶. 41 Wkroczy następnie do wspaniałego kraju, a wielu polegnie. Te tylko [kraje] ujdą jego ręki: Edom, Moab i główna część Ammonitów. 42 Wyciągnie zaś rękę po kraje: nie zdoła ujść ziemia egipska. 43 Opanuje skarby złota i srebra oraz wszystkie kosztowności egipskie; Libijczycy i Kuszyci będą szli za nim. 44 Wieści ze wschodu i północy napełnią go przerażeniem; wyprawi się więc z wielkim gniewem, by wielu zgładzić i zgubić. 45 Rozbije namioty swojej kwatery między morzem i górą świętej wspaniałości. Dojdzie do swego końca, ale nikt mu nie przyjdzie z pomocą.

----------

[1]  Dn 11, 1 - Tekst popr. Hebr.: "A ja od pierwszego roku Dariusza Meda stoję mu ku pomocy i obronie".

[2]  Dn 11, 2 - Cyrus, Kambyzes i Dariusz I. Czwartym będzie Kserkses.

[3]  Dn 11, 3 - Aleksander Wielki.

[4]  Dn 11, 5 - "Król z południa" - Ptolemeusz I (323-285); "książąt" - ściśle: wodzów, Seleukos I Nikator (312-280), twórca państwa syryjskiego.

[5]  Dn 11, 6 - "Oni" - małżeństwo Antiocha II (261-246) z Berenike, córką Ptolemeusza II Filadelfa (261-246); "opiekun" - Berenike oraz jej syn i mąż zostali zgładzeni, a królem został Sleukos II, najstarszy syn Antiocha II i oddalonej przez niego żony, Laodiki.

[6]  Dn 11, 7 - Ptolemeusz III Euergetes, brat Bereniki, zdobył Seleucję lub nawet Antiochię w Syrii.

[7]  Dn 11, 8 - W starożytności zabierano często do niewoli oprócz ludzi także posągi bóstw - por. np. Jr 48,7.

[8]  Dn 11, 9 - Wyprawa odwetowa Seleukosa Kallinikosa przeciw Ptolemeuszowi III skończyła się niepowodzeniem.

[9]  Dn 11, 10-19 - Antioch III Wielki (223-187) wyprawia się na Egipt i po początkowych sukcesach (zdobycie Palestyny) ponosi klęskę w 217 r. pod Rafią. "Królem południa" jest Ptolemeusz IV.

[10]  Dn 11, 13 - Nowa wyprawa Antiocha III, przeprowadzona tym razem z powodzeniem (zob. w. 15n).

[11]  Dn 11, 14 - Chodzi o ród Tobiadów w Palestynie, usposobiony wrogo do Ptolemeuszów.

[12]  Dn 11, 15 - Sydon zdobyty przez Antiocha III w r. 197. Sukces ten ułatwił mu zdobycie Palestyny (w. 16).

[13]  Dn 11, 17 - Dosł.: "córkę kobiet" - mowa o córce, Kleopatrze.

[14]  Dn 11, 18 - Wysiłki Antiocha III zmierzające do zdobycia Azji Mniejszej zakończyły się jego porażką pod Magnezją w 190 r.

[15]  Dn 11, 19 - Dosł.: "nie będzie można go znaleźć".

[16]  Dn 11, 20 - Seleukos IV wysyła swego ministra Heliodora celem zrabowania skarbu świątyni w Jerozolimie. Por. 2 Mch 3,1.

[17]  Dn 11, 21-24 - Antioch IV Epifanes walczy z Heliodorem, następnie zaś usuwa arcykapłana Oniasza (170 r.)

[18]  Dn 11, 25 - Ptolemeusz VI Filometor uległ w walce z Antiochem na skutek zdrady swoich bliskich.

[19]  Dn 11, 28 - Wracając z Egiptu Antioch IV zrabował świątynię w Jerozolimie, a miasto obsadził swoim garnizonem.

[20]  Dn 11, 29 - Druga wyprawa Antiocha IV na Egipt w r. 168.

[21]  Dn 11, 30 - Flota rzymska. Po klęsce Antioch podejmuje znów prześladowania Żydów w Palestynie.

[22]  Dn 11, 31 - Zob. Dn 9,27.

[23]  Dn 11, 32 - Por. 2 Mch rozdz. 7 [->2 Mch 7,1].

[24]  Dn 11, 37 - Adonisa, por. Ez 8,14.

[25]  Dn 11, 38 - Zeusa Kapitolińskiego.

[26]  Dn 11, 40-45 - Sumaryczny opis ostatnich lat panowania Antiocha IV, jego wojen dla Palestyny tak nieszczęśliwych. Antioch IV zmarł w mieście perskim Tabae (2 Mch 9,28).